Sinire baskı yapan fıtık belirtileri her bel veya boyun fıtığı durumunda görülmez. Fıtığın sinire baskı yapması için çok büyük olması gerekmez. Çok büyük fıtık olup sinire baskı yapmadığı durumlar görülürken, tam tersi ufak sayılabilecek bir fıtığın sinire baskı yaptığı görülebilir. Bu nedenle fıtık patlamış, fıtık çok büyümüş gibi denilen durumlarda da hastaların ağrısı veya şikayetleri az olabilir. Burada önemli olan fıtığın omurga kanalı içerisindeki konumu ve mevcut şikayetlerle olan ilişkisidir. Eğer fıtık kanal içerisinde serbest ise ve herhangi bir sinire teması yoksa ağrı yapmaz. Bu duruma sahip olan kişiler başta manuel terapi olmak üzere ameliyatsız tedavilerle tamamen iyileşebilirler.
Sinire baskı yapan fıtık belirtileri kişiden kişiye değişmez ve başka bir sakatlıkla karıştırılmaz. Böyle bir durum varsa kişinin şikayetleri, kas gücü ve esnekliği gibi fiziksel durumu, geçirilmiş ameliyatlar veya travmalar, sahip olduğu kronik rahatsızlıklar gibi faktörlere göre manuel terapiden fayda görme ihtimalleri değişir. Temel olarak görülen ana belirtiler aşağıdaki gibidir.
Belde Sinire Baskı Yapan Fıtık Belirtileri
Bel bölgesinde fıtık gelişmesi durumunda iki sinirde problem görülebilir. Siyatik sinir ve femoral sinir bel bölgesinden çıkarak ilerler. Bu nedenle bir fıtık oluşursa sıkıştırması muhtemel olan iki sinir bunlardır. Bu sinirler bacağa doğru ilerler ve o bölgeden duyusal bilgiyi beyne iletirler. Aynı zamanda bacak kaslarını kontrol ederler. Dolayısıyla sinirde bir problem görülürse bacak bölgesinde uyuşma, karıncalanma gibi his problemleri ve bacak kaslarında güçsüzlük görülür. Gündelik hayatta görülen belirtiler şu şekildedir.
Bacağa doğru yayılan uyuşma, karıncalanma hissi olması
Öne doğru eğilme hareketi esnasında ağrı olması
Öne eğilme esnasında bacağın arkasına yayılan ağrı olması
Ayakkabı bağlama, uzun adım atma gibi siyatik siniri geren hareketlerde zorlanma/ağrı
Cenin pozisyonunda rahatlama
Uzun süre ayakta duramama veya yürüyünce bacağa ağrı girmesi
Bacakların yürüyüşte veya iş yapma esnasında çabuk yorulması
Dikkat edilirse burada bakılan en önemli şey ağrının bacağa doğru yayılmasıdır. Bel fıtığında sinire baskı yapma durumunda en önemli belirti bel ağrısından daha çok bacak ağrısının olmasıdır. Yukarıdaki belirtilerden 2 veya daha fazlası sizde görülüyorsa mutlaka bir uzmana danışmanız gerekir. Bu durumda mevcut sinir sıkışmasının fıtık kaynaklı mı yoksa başka bir yerden mi kaynaklandığının fiziksel muayene ile belirlenmesi gerekir.
Boyunda Sinire Baskı Yapan Fıtık Belirtileri
Boyun bölgesinde fıtık gelişmesi durumunda omurilikten çıkan sinirlerde problem görülebilir. Boyundan çıkan en önemli sinirler radial, ulnar ve median sinirdir. Bunlar dışında farklı sinirler de olmasına karşılık en sık problem görülen sinirler bu üç sinirdir. Bu sinirler boyun bölgesinden çıkarak kollara doğru ilerler ve o bölgeden duyusal bilgiyi beyne iletirler. Aynı zamanda kol ve omuz kaslarını kontrol ederler. Dolayısıyla sinirlerde bir problem görülürse kol ve omuz bölgesinde uyuşma, karıncalanma gibi his problemleri ve kaslarda güçsüzlük görülür. Gündelik hayatta görülen belirtiler şu şekildedir.
– Kola doğru yayılan uyuşma, karıncalanma hissi olması
– Başın öne doğru eğilmesi esnasında ağrı olması
– Kolun üzerine yatıldığı zaman kolda artan ağrı veya uyuşma karıncalanma olması
– Telefonla konuşma, uzun süre bilgisayar kullanma gibi hareketlerde boyun ve kol ağrısı olması
– Uzun süre kollarla iş yapamama veya kollarda önemli ölçüde güçsüzlük görülmesi
Dikkat edilirse burada bakılan en önemli şey ağrının kola doğru yayılmasıdır. Boyun fıtığında sinire baskı yapma durumunda en önemli belirti boyun ağrısından daha çok kol ağrısının olmasıdır. Yukarıdaki belirtilerden 2 veya daha fazlası sizde görülüyorsa mutlaka bir uzmana danışmanız gerekir. Bu durumda mevcut sinir sıkışmasının fıtık kaynaklı mı yoksa başka bir yerden mi kaynaklandığının fiziksel muayene ile belirlenmesi gerekir.
Sinire Baskı Yapan Fıtık Tedavisi
Sinire baskı yapan fıtık tedavisi planlanırken mevcut durumun iyi değerlendirilmesi gerekir. Öncelikle fıtığın büyüklüğü, kanalda ne kadar yer kapladığı ve sinirin çıktığı kanalı ne kadar kapattığına bakılmalıdır. Eğer sinirin kayabileceği ve rahatlıkla baskıdan kurtulabileceği bir alan varsa bu durumda manuel terapi temelli fizik tedavi uygulamak gerekir. Bu tedaviden fayda görüp görmeyeceğiniz yapılan fizik muayenede belirlenir. Fizik muayenede MR görüntüsü ile fıtığın kanaldaki konumuna bakılır ve fiziksel testlerle mevcut fıtığın ne kadar şikayetlere sebep olduğuna bakılır. Örneğin bel fıtığında düz bacak kaldırma testinde sinir gerilerek fıtık tarafından baskı altında olup olmadığına bakılır. Boyun fıtığında spurling testinde kanal daraltılarak sinirin sıkışığ sıkışmadığına bakılır. Tek başına bu testler herhangi bir şey söylemez. Yani bir testte pozitif sonuç alınması o kişinin ameliyat olması gerektiğine karar vermek için yeterli değildir.
Bu testlerden alınan cevaplar, MR görüntüsü, kişinin fiziksel durumu ve sosyal yaşam tarzı gibi pek çok parametre sinire baskı yapan fıtık tedavisini şekillendirir. Ameliyatsız çözümün mümkün olduğu durumlarda manuel terapi ile hem sinir kaydırma manevraları ile sinirin sıkıştığı yerden kurtulması sağlanır, hem de çeşitli mobilizasyonlarla sinirin bulunduğu kanal genişletilerek sinire yapan baskı azaltılabilir. Bu tarz tedavilerde etkili sonuç almak genellikle 3-4 hafta süren 6-8 seanslık bir tedavi süreci gerektirir. Eğer 8 seans sonunda tam iyileşme sağlanmaz ancak %50 ve üzeri iyileşme sağlanırsa tedavi süresi 15 seansa çıkarılır. Bu 15 seanslık tedavi 3 aylık bir süreçle tamamlanır. Eğer his kaybı kuvvet kaybı ve refleks kaybı yoksa hastaların %90’ı manuel terapi temelli fizyoterapi ile iyileşmektedirler. Bu hastaların büyük bölümü de genellikle ilk 6-8 seanslık süreçte iyileşirler. Küçük bir bölümü 15 seansa ihtiyaç duyarlar.
Her türlü durumda bazen hastalarda iyileşme sağlanamayabiliyor. Özellikle ileri yaşlı bireylerde ve diyabet gibi kronik rahatsızlığa sahip olan kişilerde ameliyatsız tedavilerde başarısızlık söz konusu olabilir. Bu durumda kortizol enjeksiyonu veya ameliyat tedavisi gerekebilir. Eğer yaşınız 65 ve üzeri değilse ve kronik rahatsızlığınız yoksa bu konuda endişe etmenize gerek yoktur. Fıtığın kanaldaki durumu umut verici seviyedeyse ameliyatsız tedavilerle iyileşebilirsiniz.
Yapılan çalışmalar fıtığın büyüklüğü ile kendiliğinden iyileşme arasında zannedildiği gibi bir bağlantı olmadığını göstermiştir. Aşağıdaki bilimsel çalışmaya göre fıtık ne kadar büyük olursa ameliyatsız olarak iyileşme olasılığının o kadar yüksek olduğunu söylemektedir. Tıp dilini rahatça anlamanız için şöyle söyleyebiliriz,Sekestre, halk arasında patlamış fıtık, ekstrüde büyük fıtık, protrüze normal boyutta fıtık, bulging ise fıtık başlangıcı olarak sınıflandırılır.Çalışma sonucuna göre spontan gerileme oranı disk sekestrasyonu için %96, disk ekstrüzyonu için %70, disk protrüzyonu için %41 ve bulging için %13 olarak bulundu. Disk hernisi tamamen çözülme oranı sekestre diskler için %43 ve ekstrüde diskler için %15 idi.
Kaynak: The probability of spontaneous regression of lumbar herniated disc: a systematic review
Acil ameliyat gerektiren durumlarda hastalarda his kaybı, refleks kaybı ve motor kayıp olarak adlandırılan ileri seviye kuvvet kaybı görülmesi gerekir. Bu semptomlar mevcutsa ve altta yatan başka bir hastalık yoksa kişiler zaman kaybetmeden ameliyat olmalıdır. Çünkü bu semptomlar sadece sinirler ileri derece hasar görmüşsse görülür. Fıtık çok büyükse, kanalı tamamen kapatmışsa ve mevcut semptomlar ortaya çıkmışsa bu durumda sinire baskı yapan fıtık tedavisi ameliyat olarak belirlenir.
Her ne kadar bazen kolayca ameliyat önerilse de dediğimiz gibi hastaların büyük çoğunluğu ameliyata ihtiyaç duymazlar. MR raporunuzda bulging, protrüze/protrüzyon olarak sınıflandırılan fıtıklarda endişe etmenize gerek yoktur. Bazen ekstrüde ve sekestre olarak adlandırılan fıtıklar yukarıdaki ciddi sinir hasarına yol açan semptomlara yol açabilirler. Eğer sizde de sinire baskı yapan fıtık belirtileri varsa bu durumda bize ulaşarak mevcut durumunuz hakkında detaylı bir bilgi alabilirsiniz. Merkezimizde size en uygun tedavi planı hakkında doğru bilgiyi verebilir ve gerekli müdahaleleri yapabiliriz. Bizlere whatsapp veya telefon yoluyla haftanın her günü 24 saat ulaşabilirsiniz. Randevu alarak geldiğinizde MR CD’niz ile birlikte gelerek tam bir değerlendirme ile etkili tedavinin yolunu öğrenebilirsiniz.
