Boyun Fıtığı
Boyun fıtığı tıpkı bel fıtığında olduğu gibi, omur kemikleri arasında bulunan disklerin normal sınırlarının dışına taşması sonucu oluşan durumdur. Boyun fıtığının bel fıtığından en önemli farkı boyun fıtığının 50 yaşından sonra oluşmamasıdır. Bu durumu anlayabilmek için boyundaki disklerin beldeki disklerden farkını anlamamız gerekir.
İçindekiler
Boynun Basit Anatomisi
Boyun bölgesi, bel bölgesinden farklı olarak çok daha hareketli bir bölgedir. Bel bölgesi öne arkaya doğru hareket edip, çok az dönme ve yana eğilme hareketi yapar. Buna karşılık boyun bölgesi öne-arkaya, sağa-sol ve yanlara doğru çok geniş bir hareket alanı içinde hareket eder. Bu durum iki bölgede bulunan omurga disklerinin farklılaşmasına yol açar.
Her bir boyun omuru(kemik) arasında omurga diskleri bulunur. Omurlar bu diskler üzerinde hareket eder ve kafanın ağırlığı bu diskler aracılığıyla aşağı iletilir. Boyun bölgesinin bu hareketliliği nedeniyle omurga disklerini yapısı da farklıdır.
Normalde bel bölgesinde bulunan disklerde merkezde yarı akışkan bir bölge(nucleus pulposus) ve dış tarafta o merkezdeki yarı akışkan maddeyi içerde tutmak için bulunan dış katman(anulus fibrosus) bulunur.
Boyunda ise bu durum çok daha farklıdır. Boyun bölgesinde merkezde yarı akışkan bir madde bulunmaz. Bunun yerine olduk sert bir çekirdek ve o çekirdeğin etrafını saran bağ dokusu bulunur. Bu merkez çekirdek yaşamın ilk yarısında (0-40) hafif akışkandır. Yaşla birlikte diskteki sıvı miktarı azalır ve 40 yaşından sonra tamamen sert bir dokuya dönüşür.
Bu nedenle boyunda bir fıtık oluşma ihtimali yalnızca yaşamın erken dönemlerinde mümkündür. Bu şu anlama gelir. 60 yaşında birisi MR çektirip boynunda fıtık görürse, bu fıtığın en az 20 yıldır orada olup herhangi bir probleme yol açmadığı anlamına gelir. Yani 60 yaşında birisi boyun ağrısı sebebiyle doktora başvurursa, MR çektirip boyun fıtığı saptanırsa, ağrı kaynağı olarak boyun fıtığı dışındaki diğer bulgulardan şüphelenilmesi gerekir. Çünkü o fıtık yeni oluşmamış ve ağrısız bir şekilde yıllardır orada duruyor olduğu anlamına gelir.
Boyun Fıtığı Nedir?
Boyun fıtığı tıpkı beldeki fıtık gibi omurlar arasında bulunan disklerin normal sınırlarının dışına taşması durumuna verilen ifadedir. Bu fıtık eğer herhangi bir sinir köküne baskı yapıyorsa çeşitli şikayetlere neden olur?
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Boyun fıtığı yaşamın ilk yarısında oluşur. 20-40 yaş arasında bulunan bireylerin boyun sağlığını zorlayacak aktivitelerde bulunması durumunda boyun fıtığı oluşabilir. Boyun bölgesi yüksek hareket kabiliyetine sahip olduğu için, içerideki anatomik ve fizyolojik yapı hareket ile beslenmeye adapte olmuştur. Bu nedenle hareketsizlik boyun sağlığını tehdit eder. Başlıca sebepler
- Uzun süre sabit pozisyonda ekran başında durma
- Akademisyenlerde, sekreterya işi yapanlarda uzun süre sabit pozisyonda kitap, makale okuma veya yazı yazma
- Ergonomik olmayan çalışma düzeni, göz hizasının altında bulunan bilgisayar, masa düzen, vb
- Trafik kazası gibi travmatik olaylar
Boyun Fıtığı Neden Olabilir? Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyun fıtığı yalnızca sinire bası yaptığı durumlarda ağrıya yol açar. Bu da şikayetlerin omuz, kol, dirsek, el ve parmaklarda uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük şeklinde ortaya çıkmasına neden olur. Boyun çevresinde ağrı hissi büyük olasılıkla boyun fıtığından kaynaklı değildir. Bu durumda diğer olasılıklar değerlendirilmelidir. Kas spazmı, stres, eklem hareket kısıtlılığı gibi durumlar boyun ağrısında daha büyük şüphelilerdir. Temel boyun fıtığı şikayetleri şunlardır
- Boyun bölgesinde kalmayıp, sırta, omuza, kola ve ellere doğru yayılan ağrı
- Omuza, kola, ellere ve parmaklara doğru ilerleyen hat şeklinde uyuşma, karıncalanma
- Kol hareketlerinde güçsüzlük
- Kol hareketlerinde refleksif hareketlerde zayıflama
- Üst boyun omurlarında fıtık durumunda başın arka kısmına, yüze veya genele baş çevresine yayılan ağrı
- İleri seviye ve uzun süredir var olan fıtık durumlarında iki kol arasında kalınlık farkı
Boyun fıtığı süphesini doğurur.
Boyun Fıtığı Tanısı Nasıl Konur? Şikayetlerin Boyun Fıtığından Oluştuğu Nasıl Anlaşılır?
Boyun fıtığı görüntüleme yöntemi olan MR ile tespit edilir. Boyunda bir fıtık varlığı mevcut ancak sinir köküne bası yapmıyorsa şikayetlerin fıtık kaynaklı olmadığı düşünülür. Eğer sinir köküne bası yapıyorsa şikayetlerin azaltılmasına yönelik fizik tedavi uygulanır eğer şikayetlerde azalma söz konusu olmazsa EMG ile fıtığın sinir iletimini engelleyip engellemediğine bakılarak problemin şiddeti ölçülür.
Boyun Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir? Ameliyatsız Boyun Fıtığı Tedavisi
Boyun fıtığı tedavisi tıpkı bel fıtığı tedavisine benzer. İlk etrapta ağrıyı azaltmaya yönelik manuel terapi ve yumuşak-basit mobilite egzersizleri yapılır. Boynun azalmış hareket kısıtlılığı geri kazanıldığı zaman motor kontrol egzersizleri denilen, boyun hareketleri esnasında hangi kasın hangi şiddette kasılacağının vücuda öğretildiği egzersizler yaptırılır.
Eğer fıtık kaynaklı bir sinir sıkışması mevcut ise sinir kaydırma manevraları uygulanarak, sinirin sıkıştığı bölgeden kurtulması sağlanır. Sinir sıkıştığı bölgeden kurtulduktan sonra güvenli hareket algısını beyne öğretmek için yine motor kontrol egzersizleri yaptırılır.
Boyun Fıtığı Geri Çekilir Mi? Boyun Fıtığı Kaybolur Mu?
Boyun fıtığı yapılan uygulamalardan bağımsız olarak doğal iyileşme sürecinde kendiliğinden geri çekilebilir. Eğer fıtık çevresinde enflamasyon oluşmuş ise, vücudun o bölgeye gönderdiği hücreler, fıtığın taşmış olan kısmını fagosite ederek fıtığı küçültür. Bu nedenle bu duruma fıtığın geri çekilmesi demek yerine fıtığın savunma hücreleri tarafından küçültülmesi demek daha doğrudur. Bu şekilde isimlendirildiği zaman, fıtığı geri çekeceğini iddia eden uydurma tedavi yöntemlerine karşı kendinizi koruyabilirsiniz. Fıtık geri çekilmez, vücut tarafından bölgeye gönderilen savunma hücreleri tarafından geri emilir.
Fıtığın bu şekilde geri emilme süreci 3 ay ile 1 yıllık süre arasında değişkenlik gösterebilir. Bu dönemde boyunda tekrar yaralanmaya neden olacak uygulamalardan kaçınmak ve egzersiz ile boyun hareketlerindeki kontrolü arttırmak en önemli korunma yöntemidir.
Boyun Fıtığında Cerrahi Tedavi Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?
Boyun fıtığında cerrahi uygulama en son çare olarak uygulanması gerekir. Fizik tedavi yöntemlerinden sonuç alınamadığı ve fıtığın kaslarda refleks kaybına varan sinir basılarına neden olduğu durumlarda ameliyat tercih edilebilir. Burada karar beyin cerrahı ve hasta tarafından verilir.
Her Boyun Ağrısı Boyun Fıtığının Habercisi midir?
Hayır. Boyun ağrısı pek çok farklı nedenle oluşabilir. Faset eklem dejenerasyonu, faset kapsülünde mikro yırtıklar, kemik ödemi, kas spazmı gibi onlarca farklı neden boyunda ağrıya neden olabilir.
Boyun Fıtığı Baş Ağrısı Yapar Mı?
Eğer boyun fıtığı veya boyundaki problem, boyun omurlarındaki ilk 5 omur etrafında ise evet baş ağrısı görülebilir.
