Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası

Kalça Protezi Sonrası Tedavi

Kalça Protezi

Kalça protezi, kalça eklem yüzeyinin hareket esnasında kayma görevini yerine getiremediği durumlarda uygulanır. Bu duruma sahip kişilerde ağrı ve hareket kısıtlılığı şikayetleri oldukça fazladır. Bu yakınmaların ortadan kaldırılması için protez uygulaması yapılır. Ameliyat öncesinde alternatif tedavilerin uygulanmasına rağmen iyileşme görülmediği zaman cerrahi müdahale yapılır. Kalça protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi en az ameliyat kadar önemlidir. Yapılan işlem sonrası vücudun buna uyum sağlama süreci kalça protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi sürecinde sağlanır.

 

Fizik Tedavi

Neden Kalça Protezi Yapılması Gerekir?

Kalça protezi, kalça eklemini taklit eden bir yapıdır. Eğer herhangi bir sebepten dolayı kalça eklemi doğru bir şekilde çalışmıyorsa, protez yapılması gerekebilir. Eklemin normal fonksiyonları;

– Kalça hareketlerini ağrısız bir şekilde gerçekleştirmek

– Kalça eklemini geniş açıda hareket ettirmek

– Günlük yaşam aktivitelerinin(yürüme, oturma, merdivan çıkma) tamamını yapabilecek kadar esnek, kuvvetli ve dayanıklı olması

Eğer kalça eklemi bu fonksiyonları yapmanıza engel oluyorsa ve uygulanan alternatif tedaviler(fizik tedavi, enjeksiyon vb) yeterli gelmiyorsa protez ameliyatı yapılır. Kalçanızın olması gerektiği gibi hareket edebilmesi için protez uygulamasına başvurulur.

Kalça Protezi Öncesi Fizik Tedavi

Kalça protezi, ortopedik ameliyatlar içerisindeki en büyük ameliyatlardan biridir. Karmaşık cerrahi teknikler uygulanır yapılır. Vücuttaki en büyük eklem traşlanır ve yerine paslanmaz çelikten protezler konulur. Bu esnada yapılan kesilerle çevre dokularda tahribatlar meydana gelir. Bu nedenle ameliyatın başarılı olması için kişinin ameliyata da hazır olması gerekir. Protez ameliyatı sonrasında fizik tedavi gerekeceği için kişi ameliyat öncesinde ne kadar yüksek güce, kuvvete ve esnekliğe sahip olursa, ameliyat sonrası süreç o kadar rahat olur. Bu nedenle kalça protezi ameliyatı öncesi fizik tedavi en az kalça protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi kadar önemlidir.

 

Kalça Protezi Sonrası Fizik Tedavi

 

Kalça protezi ameliyatı öncesinde, ameliyat esnasında kesilecek kaslarda ve çevre kaslarda zayıflama nedeniyle kuvvet kaybı olacaktır. Bu nedenle ameliyat öncesinde kuvvet ne kadar yüksek olursa, sonraki süreçte zayıflama ile birlikte oluşan fonksiyon kaybı o kadar az olacaktır. Aynı zamanda ameliyat sonrasında eklem çevresinde oluşacak olan ödem, eklem çevresinin gergin olmasına ve hareket kısıtlılığı oluşmasına neden olacaktır. Ameliyat öncesi fizik tedavi ile eklem çevresi yapıları gevşetmeye yönelik manuel terapi yapılması, hastanın ameliyat sonrası konforunu arttıracaktır.

Kalça Protezi Ameliyatı

Kalça protezinin çeşitli tipleri vardır. Ameliyat tekniği ve yapılacak olan uygulamalar tamamen hastanın durumuna göre karar verilir. burada belirleyici kriterler

-Hastanın yaşı

-Hastanın kemik yoğunluğu ve cinsiyeti

-Hastanın kilosu

-Hastanın eklem yüzeyi aşınmasının derecesi

-Hastada eşlik eden farklı rahatsızlıklar (diyabet, otoimmun rahatsızlıklar vb)

ameliyat süresi yapılan işlemin büyüklüğüne göre 1-2 saat arasında değişebilmektedir.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kalça protezi, sağlıklı kalça eklemi kadar stabil değildir. Yani yanlış hamleler sonucunda protez yerinden çıkabilir. Bu nedenle ameliyat sonrasında dikkat edilmesi ve kaçınılması gereken hareketler mevcuttur. Bu yasaklar ameliyat tekniğine göre değişiklik gösterebilir. Bu yasaklara genel olarak çıkık önlemleri denir.

Arka Yaklaşım Tekniği Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Arka yaklaşım tekniği uygulanarak yapılan protez ameliyatından sonra aşağıdaki hareketlerden kaçınmak gerekir.

Kalçanızı 90 dereceden fazla yukarı doğru BÜKMEYİN

Kalçanızı içe doğru ÇEVİRMEYİN

Bacağınızı gövdenin gerisine GETİRMEYİN

Bu hareketlerin kombinasyonunu YAPMAYIN.

Kalça Protezi Sonrası Tedavi Yasaklar

Kalça Protezi Sonrası Tedavi Yasaklar

Anterolateral Yaklaşım Tekniği Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Anterolateral(Ön Yan) yaklaşım tekniği uygulanarak yapılan protez ameliyatından sonra aşağıdaki hareketlerden kaçınmak gerekir.

Bacağınızı yana doğru sallamayın

Bacağınızı vücudunuzun üzerinden nötrün ötesine GETİRMEYİN (yani bacak bacak üstüne atmayın),

Bacağınızı gövdenizin arkasına doğru geriye hareket ettirmeyin,

Kalçanızı DIŞA DOĞRU DÖNDÜRMEYİN,

Bu hareketlerin hiçbir kombinasyonunu YAPMAYIN

Genel Önlemler

Yukarıdaki önlemlerin bir kombinasyonudur: Kalçanızı 90 dereceden fazla yukarı doğru bükmeyin, kalçanızı içe veya dışa doğru döndürmeyin, düz yatmayın, yüzüstü yatmayın ve köprü hareketi yapmayın. Otururken dizinizi ve ayak parmağınızı öne doğru uzatın.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi

 

Aşama 1: Ameliyat Sonrası (0. Gün – Hastane Taburculuğuna kadar süreç)

Hedefler

  • Ağrı ve şişlik kontrol edilir
  • Yara bölgesini korumaya dikkat edilir
  • Hareket açıklığı (ROM) geri kazanmaya başlanır
  • Bacaklarda kas aktivasyonunu sağlanır
  • Hastanın bağımsız fonksiyonelliği kazanılmaya başlanır
  • Hasta, protezin çıkmasına önlemeye yönelik önlemler konusunda eğitilir

Önlemler

  • Çıkık önlemleri
  • Aksi belirtilmedikçe koltuk değneği veya yürüteç ile yüklenme
  • Duyusal/motor kayıp için değerlendirme
  • Derin Ven Trombozu taraması, semptomatik ortostatik hipotansiyon, semptomatik düşük hematokrit

Tavsiye Edilen Egzersizler

(Bütün egzersizler çıkma önlemlerine dikkat edilerek yapılır)

Hareket açıklığı arttırma egzersizleri

Topuk kaydırakları
Ayak bileği pompaları
Sırtüstü kalça iç/dış rotasyon

Kalça protez ameliyat sonrası kuvvetlendirici hareketler 

Quadriceps egzersizleri
Glut egzersizleri
Hamstring egzersizleri
Sırtüstü kalça açma ve kapama
Oturarak diz ekstansiyonu
Oturarak kalça çekme
Sırtüstü diz ekstansiyon

Fonksiyonel Hareketlilik
Yatak içi hareketliliği arttırma
Yataktan kalkma eğitimi
Düz zeminde yürüyüş eğitimi
merdiven eğitimi

Yatma Pozisyonu (yataktayken)
Arkaya doğru çıkmaya yönelik önlemler: Yatağın ayağının düz bir konumda kilitlendiğinden emin olun.
Kalçayı dinlenik rotasyonda tutmak ve diz ekstansiyonunu desteklemek için bir kalça yastığı kullanın
Posterior önlemler için ameliyat edilen dizin altına asla bir şey koymayın.
Aksi belirtilmedikçe yatakta her zaman abdüksiyon kaması kullanılması
Uygun olduğunda kalça sandalyesi kullanımı (arka yaklaşım tekniğinde)

Öneri
Tüm egzersizlerin 10 tekrarını günde 3-5 kez yapın. 10-20 dakika egzersiz yaptıktan sonra buz kullanın.

Hasta Bakım Planı

Ameliyat Günü

  • Yataktan bir sandalyeye geçiş

Operasyon Sonrası 1. Gün

  • Fizyoterapist Değerlendirmesi
  • Uygun olduğunda ROM, Güçlendirme ve Fonksiyonel Hareketlilik dahil Terapötik Egzersiz

Ameliyat Sonrası 2. Gün Taburcu

  • Terapötik Egzersizin İlerlemesi ve Fonksiyonel Hareketlilik

Kalça Protezi Sonrası Fizik Tedavi

 

Aşama 2: Hareketlilik Aşaması (Hastane Taburculuğu-6 Hafta)

Hedefler

  • Ameliyat edilen bacak boyunca kas gücünü geri kazanmaya başlanır
  • Proprioseptif eğitim başlanıR
  • Dayanıklılık eğitimi başlanır
  • Tüm fonksiyonel hareketlilikler normalleşir
  • Bu aşamanın sonunda (cerrah izin veriyorsa) tüm yardımcı cihazları bırakarak bağımsız yürümeye başlanır

Önlemler

  • Çıkık önlemlerine devam
  • Koltuk değneği veya yürüteç ile yüklenme, aksi belirtilmedikçe bastona geçilir
  • Sağlıklı yara iyileşmesi için yara takip edilir
  • Enfeksiyon belirtileri var mı diye kontrol edilir
    şişliğin artıp artmadığı takip edilir

Önerilen Egzersizler

(Hastanın çıkık önlemleri dahilinde yapılan tüm egzersizler)

Hareket açıklığı

  • Tüm faz 1. ROM egzersizlerine devam edilir.

Germe

  • Nazik bir şekilde hamstring, gastroc/soleus ve kuadriseps germe egzersizleri başlanır

Kalça protez ameliyat sonrası kuvvetlendirici hareketler 

  • Quadriceps, glut, hamstring egzersizlerine devam edilir
  • Oturarak diz ekstansiyonu ve oturarak kalça fleksiyonuna devam edilir
  • Köprü kurma
  • Ayakta kalça fleksiyonu/ abdüksiyon/ addüksiyon/ ekstansiyon yapılır
  • Bu fazın sonuna doğru düz bacak kaldırma, kalça açma/ kapama/ yerçekimine karşı ekstansiyona egzersizine başlanır
  • Bu aşamanın sonunda terminal diz uzantıları, mini squat, step up ve mini-lunge gibi kapalı zincir egzersizlerine geçilir

Propriosepsiyon

  • Ağırlık aktarma aktiviteleri
  • Tek ayak üstünde durma

Fonksiyonel Hareketlilik

  • Normal yürüyüş paternine geçiş amaçlı uygun ekipman ile yürüyüş eğitimi
  • Uygun yardımcı ekipman ile merdiven eğitimi

Dayanıklılık

  • Ameliyattan 3-4 hafta sonra minimum dirençle veya hiç direnç göstermeden sabit bisiklet sürmeye başlanır

Öneri

  • Tüm ROM, güçlendirme ve güçlendirme egzersizlerinin 3x/gün 10-20 tekrarlı gerçekleştirilir. Germeleri 30 saniye tutun ve her birinin 2-3 tekrarını yapın. Mümkünse her gün 5-10 dakika bisiklet sürün.

Kalça Protezi Sonrası Fizik Tedavide

Aşama 3: Güçlendirme Aşaması (6-12 Hafta)

Hedefler

  • Normal bacak gücünü geri kazanılması
  • Temel fonksiyonel faaliyetlere dönüş

Önlemler

  • Çıkık önlemleri
  • Darbeli faaliyetlerden kaçının
  • Tek ayak üzerinde dönme gerektiren faaliyetlerden kaçının

Önerilen Egzersizler

(Bütün Egzerssizler Hastanın çıkık önlemleri dahilinde yapılır)

Hareket Aralığı ve Esneme

  • ROM normalleşene kadar ROM egzersizlerine faz 1 ve 2’den devam edin

Kuvvetlendirme

  • Tolere edildiği kadar direnç ekleyerek ve arttırarak faz 2 egzersizleri ile devam edilir.
  • Leg press, hamstring curl ve 4 yönlü kalça makinesi dahil uygun şekilde direnç makineleri eklenir
  • Kapalı zincir egzersizleri ile kuadriseps ve kalça abduktörlerinde eksantrik kontrolü vurgulanır

Propriosepsiyon

  • Tek ayak üstünde durma
  • Bosu/denge tahtası/köpük vb üzerinde statik denge
  • Nazik çeviklik egzersizleri eklenir (ör. tandem yürüyüş, yan adım, geriye doğru yürüme)

Dayanıklılık

  • Tolere edildiği kadar hafif ila orta derecede direnç ekleyerek bisiklete binmeye devam edilir
  • Yürüyüş programına başlanır

Öneriler

Günde bir kez ROM ve germe egzersizleri yapın. Germeleri 30 saniye tutun ve her birinin 2-3 tekrarını yapın. Haftada 3-5 kez güçlendirme egzersizleri yapın. 2-3 set 15-20 tekrar yapın.

 

Kalça Protezi Sonrası Fizik Tedavide 

4.Aşama: İleri Aşama (12 Hafta ve Ötesi)

Hedefler

  • Fonksiyonel sonuçları en üst düzeye çıkarmak için gücü geliştirmeye devam edin
  • Uygun spor/eğlence aktivitelerine (yani golf, çift tenis, bisiklete binme, yürüyüş) dönüşe hazırlanmak için fizyoterapist kontrolünde PT ile birlikte çalışın

Önlemler

  • Cerrahın talimatına göre çıkık önlemleri
  • Yüksek darbe ve temas sporlarından kaçının
  • Tekrarlayan ağır kaldırmaktan kaçının

Önerilen Egzersizler

(Hastanın çıkık önlemleri dahilinde yapılan tüm egzersizler)

  • ROM ve Esneklik
  • Günlük ROM ve germe egzersizlerine devam edin

Kuvvetlendirme

  • Direnci artıran ve tekrarları azaltan tüm güçlendirme egzersizlerine devam edilir

Propriosepsiyon

  • Zorluğu tolere ettikçe artırarak tüm faz 3 egzersizleriyle devam edilir

Dayanıklılık

  • Yürüyüş, bisiklet, eliptik makine programları ile devam edilir

Fonksiyonel İlerleme

  • Aktiviteye/spora özel antrenman çalışmaları

Öneriler

  • Günlük ROM ve esneklik egzersizleri yapın. Güçlendirme ve propriosepsiyon egzersizlerini haftada 3-5 kez, 2-3 set 10-15 tekrar gerçekleştirin. Haftada 3 kez 30-45 dakika dayanıklılık programına devam edin.

Kalça Protezi Sonrası Tedavi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

 

Kalça protezi ameliyatı ne kadar sürede iyileşir?

Kişinin yaşına, ameliyat tekniğine, sağlığına ve günlük yaşamdan beklentisine bağlı olarak değişen iyileşme süreleri mevcuttur. 6 hafta içinde günlük yaşama dönüş başlarken, 12. Hafta sonunda büyük oranda iyileşme tamamlanır ancak %100 iyileşme bir yıla kadar azalarak devam eder.

Kalça protezi ameliyatı riskli midir?

Her ameliyat kadar riskler barındırmakla birlikte, kalça protezi ameliyatı sonrası tedavide en büyük risk düşmedir. Ameliyat sonrası zayıflayan kaslar ve oluşan kas inhibisyonları(güçsüzlük) düşme riskini arttırır. Olası bir düşmede protezin yerleştirildiği bölgede kırıklar oluşma riski vardır. Bu nedenle ameliyat sonrasu yardımcı ekipmanların kullanımına özen gösterilmelidir.

Kalça protezi ameliyatı sonrası ağrılar ne zaman geçer?

Ameliyata bağlı ağrılar fizik tedavi ile birlikte 6. hafta sonunda büyük ölçüde azalır.

Kalça protezi neden gevşer?

Özellikle kadınlarda menapoz sonrası azalan kemik yoğunluğuna bağlı olarak protezin tutunma gücü düşebilir. Bu durum çok büyük risk oluşturmamakla birlikte ameliyat sonrasında doğru yüklenmelerle protezin kemik içinde daha sıkı tutunması sağlanabilir. Protezin yapıldığı bacağa kademeli yüklenildiği takdirde, kemik ile protezin içine doğru kaynayacak ve sımsıkı tutacaktır. bu nedenle ameliyat sonrası hiç yük vermemek, yapılabilecek en büyük yanlıştır.

 

Bizimle iletişime geçmek için tıklayın.

Adres tarifi için tıklayın.

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top
Scroll to Top
Telefon
whatsapp