İliotibial Bant Sendromu – Belirtisi – Tedavisi

 

İliotibial bant sendromu çoğunlukla koşucularda görülen ve dizin dış kısmında ağrı, atlama hissi ve gerginlikle karakterize bir sakatlıktır. Erken dönemde koşu ile birlikte artan şikayetler ileri evrelerde merdiven çıkarken dahi ağrı olmasına neden olabilir. İliotibial bant sendromu ile ilgili şikayetleriniz varsa uzman ekibimize danışarak probleminizle ilgili yardım alabilirsiniz. Aşağıdaki yazıda bu sakatlık ile ilgili belirtileri, yaralanma mekanizması ve tedavisi ile ilgili bilgilere ulaşabilirsiniz. Yazıda sorularınıza cevap bulamazsanız bize her zaman iletişim sekmesinden ulaşabilirsiniz.

 

İliotibial Bant Sendromu Nedir?

 

İliotibial bant, yukarda gluteus maksimus ve tensör fasya lata adı verilen kasları saran zardan başlayarak dize kadar uzanan yassı bir banttır. Bu bağ aşağıda diz eklemini oluşturan halk arasında kaval kemiğii olarak bilinen tibia kemiğinin ön dış kısmına tutunur. Hasta dizini büküp uzatırken, bu bant lateral femoral kondil adı verilen uyluk kemiğinin dış çıkıntısı üzerinde ileri ve geri kayar. Koşucularda tipik olarak meydana gelen çok fazla miktarda tekrarlayan bu kayma hareketi, iliotibial bandın tahriş olmasına ve iltihaplanmasına neden olabilir. İliotibial bant sendromu, diz 30 derece bükülü iken dizin dış kısmı üzerinde eklem hattının yaklaşık 2 cm üstünde lokalize ağrıyla kendini gösterir. Ağrı, dışta eklem çizgisine ve kaval kemiğine doğru yayılıyor gibi görünüyor ve hasta koşmaya devam ettikçe giderek daha şiddetli hale gelir. Eğer bu durumun üstüne gidilirse tablo giderek kötüleşir. Sonunda o kadar semptomatik hale gelir ki kişi adım atamaz ve ancak ayaklarını sürüyerek ilerleyebilir. Hastanın dizinin dış kısmı üzerinde hassasiyet, atlama/sürtünme/kıkırtı hissi ve şişlik alanı vardır. Bazı durumlarda, iliotibial bant sürtünme sendromu olan hastalarda, tensör fasya lata adı verilen kasın başlangıç ​​noktasında leğen kemiği boyunca trokanterik bursit ve ağrı hikayesi de vardır. Yani dizin dış kısmındaki ağrı bacağın tüm dış kısmı boyunca hissedilir.

Bacak uzunluk farklılıkları, tensör fasya lata ve gluteus maksimus gerginlikleri, hamstring ve kuadriseps gerginliği, ayrık bacak, artan kaval kemiğinin aşırı rotasyonu, bandın üzerinde oluşan gerilimi artırabilir. Ober testi bu kas grubundaki gerginliği tespit etmek için yapıldığı zaman test pozitif çıkacaktır.

 

İliotibial Bant Sendromu Neden Olur? Sakatlanma Mekanizması

 

Koşmaya bağlı birçok yaralanmada olduğu gibi, genellikle düzensiz zeminlerde (kaldırım, bozuk toprak zemin vb) koşmak, yokuş aşağı koşmak veya kademeli bir şekilde ilerlemeden bir anda uzun mesafelerde koşmak gibi kötü antrenman teknikleri bu yaralanmanın en temel sebebidir. Genellikle doğru ısınma hareketleri yapmadan koşuya başlayan kişilerde de bu görülür.

 

 

Bu tarz antrenman tiplerinde iliotibial bant henüz hazır olmadığı bir yükün altında kalır. Bu da iliotibial banda yapışan kaslar aşırı miktarda çalışmasına ve bandın gerilmesine neden olur. Bunun sonucunda sık sık dizin dış kısmında sürtünmeye maruz kalarak üzerinde enflamasyonun oluşmasına neden olur.

İliotibial bant sendromundan korunmak için mutlaka düzgün zeminlerde koşu yapılmalı. Koşu mesafeleri kademeli ve kontrollü bir şekilde arttırılmalı. Yalnızcak oşu mesafesi değil, koşu hızı da bellir bir program dahilinde arttırılmalı. Ayak bileği ve gövde kas kuvveti ile birlikte stabilizasyonu da güçlü olmalı. Eğer ayak bileği veya gövde yeteri kadar güçlü ve stabil olmazsa bu durumda da iliotibial bant veya başka bir tendonda aşırı yüklenmeye neden olarak yaralanmaya sebep olabilir. Kısacası koşu yapmak iliotibial bant sendromuna neden olmaz, ancak plansız ve doğru dizayn edilmemiş koşular iliotibial bant sendromuna yol açabilir.

 

İliotibial Bant Sendromu Tedavisi

 

İliotibial bant sendromu tedavisi için ilk olarak dinlenme, buz, jel ve oral anti-inflamatuar ilaçlar gibi uygulamalarla bölgede oluşmuş olan inflamatuar reaksiyonu azaltmak hedeflenmelidir. Böylece bölgedeki hassasiyet ve yıpranma sonucu oluşmuş olan alevlenme azaltılır. Daha sonra manuel terapi ve egzersiz uygulamaları başlar. Rehabilitasyon, soruna neden olabilecek altta yatan biyomekanik faktörleri düzeltmeye odaklanmalıdır. İliotibial bant üzerinde oluşan aşırı stresin veya gerilmenin kaynağı tespit edilmelidir. Şu unutulmamalıdır, iliotibial bant kendi kendine yıpranmaz. Başka bölgedeki yükleri kompanse etmeye çalışırken yaralanır. Bu nedenle hastaların koşu teknikleri, gövde, kalça, diz ve ayak bileği hareketleri, kuvveti ve koordinasyonu tek tek değerlendirilmelidir. Koşuda yeteri kadar performans göstermeyen bölgeler tespit edilip bunlar üzerinde çalışılması gerekir. Ober testi pozitif ise, bu statik kontraktürü düzeltmek için PNF egzersizleri kullanılabilir. Bazı hastalarda ayrıca pozitif olan kalça fleksiyonu da kontrol edilmelidir.

 

 

Thomas testi iliopsoas ve kalça ekleminin ön kapsülün yanı sıra tensör fasya latayı test eder. Bu testler sonucunda eğer pozitif yanıt alınırsa mutlaka PNF teknikleri kullanılmalıdır. Normal yürüyüş sırasında ayakta pronasyon(içe basma) varsa bunun sonucunda tibiada(kaval kemiğinde) fazla miktarda bir iç rotasyonuna yol açar. Bunun sonucunda da iliotibial bant gerilir. Ortez veya tabanlık kullanmak koşu esnasında oluşabilecek bu pronasyonu azaltmaya ve dizdeki semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

İliotibial bant sendromunun semptomlarını kontrol etmek için genellikle minimum 4 ila 6 haftalık konservatif tedavi gerekir. eğer tekrarlayan bir iliotibial bant sendromu varsa bu süre 8-12 haftaya kadar uzayabilir. Bu süreler tamamen hastanın sahip olduğu problemin şiddetine ve geçmişine bağlıdır. Hastalar çoğunlukla sporcu oldukları için tedaviye aktif katılım gösterirler. Tedavi sürecine katılım kötü olursa(egzersizler yapılmaz, seanslara düzenli katılım sağlanmazsa) problem sürekli olarak nükseder ve kişiler sporu bırakma noktasına gelebilir.

Eğer tedaviye katılım kötü olursa rehabilitasyon başarısız olur. Bunun sonucunda cerrahi tedavi gerektirir. Çok nadir de olsa tedaviye aktif katılıma rağmen rehabilitasyon faydalı olmayabilir ve bunun sonucunda cerrahiye gidilebilir.

İliotibial bant sendromunda kortizol uygulaması bazı durumlarda kullanılmaktadır. Tedavi sürecinin erken dönemlerinde ağrının azalması için kortizol kullanılabilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki bunun ağrı kesiciden pek bir farkı yoktur. Klinik deneyimler kortizol uygulamasının ağrıyı ortadan kaldırdığı için egzersiz ile aşırı yüklenme ve sakatlığın nüks etme riskini arttırmaktadır. Çünkü ağrı, vücudun dur işaretidir. Aşırı yüklenme olduğunu bize gösterir. Ağrı ortadan kalktığı zaman bu kontrol mekanizması devreden çıkar ve karanlıkta yürümek gibi tahmini ve riskli bir tedavi yoluna neden olmaktadır.

 

İliotibial bant sendromunda ne zaman koşuya dönülmeli?

 

İliotibial bant üzerindeki gerginlik ortadan kalktığı zaman ilk koşulara başlanabilir. Burada gerginliğin azalıp azalmadığını sağlam olan bacaktaki iliotibial bantın gerginliği ile kontrol edilerek bakılabilir. İki bacak arasındaki bant gerginliği birbirine yakın olduğu zaman koşulara başlanmalı. Bu koşular kesinlikle kısa süreli, çok iyi ısınılarak ve düz zeminde düşük hızda olmalı. Koşu süresi 10-15 dakika ile başlanıp ardından çok dikkatli bir şekilde zaman içerisinde arttırılmalıdır.

Bunun yanı sıra koşu öncesi, tek ayak üzerinde denge süresi, hamstring ve gluteus medius kuvvetinin en az diğer bacak kadar kuvvetli olması beklenmelidir.

 

Sıkça Sorulan Sorular

 

İliotibial bant sendromu ne kadar sürede iyileşir?

 

Bu sakatlığın tedavi süresi vakadaki ağrının şiddetine, bantta oluşan gerginliğe, sporcunun fiziksel durumuna ve yaralanma hikayesine bağlı olarak değişmektedir. İyi durumda vakalar 6-8 hafta içerisinde iyileşip koşuya dönerken kötü durumda tedavi süresi ve koşuya geri dönüş süresi 12 haftayı bulabilmektedir. Ağrının şiddeti ilerlemeden ve yürüme/merdiven çıkmada şikayetler ortaya çıkmadan tedaviye başlanmalıdır.

 

 

İliotibial bant sendromunda derin ve ağrılı masaj faydalı mı?

 

Sıklıkla yapılan hatalardan biri iliotibial bandı ezerek gevşetmeye çalışmaktır. İliotbial bant çok güçlü bir tendondur. İliotibial bantı esnetmek veya gevşetmek için uygulanması gereken kuvvet santimetrekareye 1200 Newton yani 120 kilogramdır. Bu kuvvetler canlı bir insan için tabiki makul veya mümkün kuvvetler değildir. Bu kuvvetin altında yapılan her derin veya şiddetli masak-j sporcunun boş yere acı çekmesine neden olacaktır. Yukarıda anlatıldığı gibi iliotibial bant sendromunda problem bantta değil, koşu mekaniğindedir. Yük taşıması gereken kas veya eklemler yük taşımadığında iliotibial bant aşırı yüklenerek sakatlık ortaya çıkar. Bu nedenle odağımızı iliotibial banttan uzaklaştırıp daha kapsamlı bir değerlendirme yapmamız gerekir.

 

İliotibial bant sendromunda enjeksiyon ne zaman yapılmalı?

 

İliotibial bant sendromunda enjeksiyon ancak erken döne ağrısını hemen geçirmek isteyen bireyler için kullanılabilir. İleri seviye ağrılı durumlarda, örneğin merdiven inip çıkarken ağrısı olan sporcularda günlük yaşamlarını sürdürmeleri için bu enjeksiyon kullanılabilir. Kortizol uygulaması dışında herhangi bir enjeksiyon kullanmanın hiçbir faydası bulunmamaktadır.

 

İliotibial bant sendromu tekrarlar mı?

 

İliotibial bant sendromu çok sık tekrar edebilen bir sakatlıktır. Bunun nedeni tedavide iliotibial bandın kendisine odaklanmaktır. Eğer tedavide temel hedef koşu mekaniğindeki problemleri tespit edip, diz-ayak-kalça veya gövde kaslarında olan dengesinlikleri tespit etmek ve buna yönelik çalışmak olmazsa, sakatlık kolaylıkla tekrarlar. Bu kişilerde ağrı geçer ancak biraz uzun süre koştuğunda ağrı hemen tekrar eder. Çünkü problemin kaynağı varlığını korumaya devam etmiştir.

 

İliotibial bant sendromu olanlar koşuyu ömür boyunca bırakmalı mı?

 

Tıpta kas iskelet sistemini ilgilendiren çok çok az sakatlık kişilere sporu bıraktıracak kadar ciddidir. Bunlar da çoğunlukla eklem hasarı bulunan sakatlıklardır. İliotibial bant sendromu gibi tendon problemleri sık nüks etmesi nedeniyle kişilerde psikolojik bıkkınlığa neden olduğu için sporu bırakma noktasına gelinebilir. Bu nedenle bu tip sakatlıklarda kişilerin moral ve motivasyonlarını yüksek tutmaları gerekir. burada sağlık profesyonellerine de önemli iş düşmektedir. Sporcuların moral ve motivasyonu düştüğünde derhal sözel olarak müdahale edip onların motivasyonlarını arttırmalıdırlar.

 

Bizimle iletişime geçmek için tıklayın.

Adres tarifi için tıklayın.