Bel fıtığı veya boyun fıtığı halk arasında çok sık görülen bir sağlık problemidir. En büyük korku fıtığın patlaması ile ilgilidir ve genellikle fıtık teşhisi alanların aklındaki ilk soru bu fıtık patlarsa ne olur şeklindedir. Fıtık patlarsa felç olur muyum? Beldeki fıtık patlarsa ne olur? gibi soruların tamamının cevabı ortaktır. Hiçbir şey olmayadabilir, çok şiddetli ağrılara da yol açabilir. Temelde fıtığın patlaması akla geldiği gibi balon patlaması şeklinde olan bir durum değildir. Fıtığın omurgadaki diskten tamamen ayrılması durumuna tıpta sekestre fıtık denilir ve buna halk arasında fıtık patlaması denilir. Esasında fıtığın anatomik yerleşimi ile ilgili olan bu sınıflandırma zannedildiği kadar korkulacak bir durum değildir. Fıtık patlaması ne zaman problemdir anlamak için, fıtığın kendisi ne zaman problemdir bunu anlamak gerekir. Gelin bir fıtık ne zaman problemlidir onu cevaplayalım.
Bel Fıtığı Ne Zaman Tehlikeli Olur?
Bel fıtığı veya boyun fıtığı olsun ikisi de zaman içerisinde gelişebilen ve özellikle orta yaş üstü pek çok kişide görülebilen bir problemdir. Normal şartlarda omurgada bulunan diskler iki kemik arasında sağlıklı bir şekilde durur. Disklerin iç katmanı yarı akışkan jel kıvamdayken dış katmanı üst üste binmiş bağlardan oluşur. Bu bağlar merkezdeki iç katmanı içerde tutar. Bu dış katman yaşlanma, yıpranma veya kötü yaşam tarzına bağlı olarak mikro düzeyde yırtılmaya başlar. Bunun sonucunda diskin sağlıklı yapısı bozulur ve diskin ortasındaki sert akışkan disk çekirdeği merkezden dışarı doğru taşmaya başlar.
Bu taşmanın seviyesine göre çeşitli sınıflandırmalar yapılır. Aşağıdaki görselde sağlıklı disk ve fıtıklaşmış diskin görselini seviyelerine göre görebilirsiniz. Buradaki fıtığın büyüklüğü ile ağrı ve şikayetler arasında bir ilişki yoktur. Ekstrüde fıtığa sahip olup hiçbir şikayeti olmayan kişiler olduğu gibi, protrüzyon tipi fıtıkla dayanılmaz ağrıları olan kişiler olabilir. Bu ayrımın altında yatan şey fıtığın siniri sıkıştırıp sıkıştırmadığıdır.
Fıtığın sinire olan teması, sinirin çıktığı kanalın büyüklüğü, omurganın esneklik kabiliyeti gibi pek çok şey fıtığın ağrısını şekillendirir. Eğer fıtık siniri sıkıştırmıyorsa bu durumda fıtıkla ağrı arasında ilişki olmadığı kabul edilir. Fıtık ne zaman siniri sıkıştırırsa o zaman ağrı ve semptoma yol açar. Bunun dışındaki fıtıklar ağrısızdır. Bu nedenle fıtık patlasa dahi yani sekestre seviyede olsa dahi ağrınız veya şikayetiniz olmayabilir. Burada önemli olan mevcut fıtığın sinir ile olan temasıdır. Eğer omurga kanalınız geniş, omurga hareketliliğiniz iyi, yaşınız genç, kronik bir rahatsızlığınız yoksa mevcut fıtıklar bir yıl içerisinde kendiliğinden iyileşebilir. Bu süreçte eğer bacağa vuran uyuşma karıncalanma varsa mevcut semptomların seviyesine göre ameliyat kararı alınabilir.
Eğer bacakta his kaybı, kuvvet kaybı veya dayanılmaz şiddette ağrı varsa ameliyat düşünülebilir. Sadece bel ağrısı, sadece uyuşma karıncalanma gibi dayanılmayacak seviyede olmayan ağrılarda fizik tedavi uygulamak gerekir. Manuel terapi ve egzersiz temelli tedavilerde sinirin sıkıştığı bölgeden kurtulması sağlanarak iyileşme için uygun ortam sağlanır. Sinir ile fıtık manuel terapi ve sinir kaydırma manevraları ile birbirinden uzaklaştırılır. Bu sayede semptomların düzelmesi hedeflenir. Normal şartlarda eğer 3 aylık bir tedaviden sonuç alınamazsa bu durumda ameliyat düşünülebilir. Bunun dışında eğer yukarıda bahsettiğimiz his kaybı, kuvvet kaybı şikayetler yoksa ameliyat düşünülmez.
Yani belde fıtık patlarsa ne olur sorusu temelde akılcı bir sorudur ancak cevabı tam olarak bu şekilde verilemez. Önemli olan patlamış fıtık olarak adlandırılan sekestre fıtığın siniri sıkıştırıp sıkıştırmadığı ve sıkıştırıyorsa dahi ne seviyede semptoma yol açtığıdır. Eğer uyuşma karıncalanma ve ağrı dışında şikayet yoksa tedavi yöntemi fizyoterapi şeklinde olmalıdır. Sadece bel ağrısı şikayeti varsa da bu fıtığın mevcut ağrıya sebep olmadığı düşünülür ve ağrıya yol açabilecek diğer olasılıklar değerlendirilir. Tedavi de bu değerlendirmeye göre planlanır.
Fıtık patladıktan sonra iyileşme nasıl olur?
Bel fıtığı eğer akut bir şekilde oluşursa yani bir anda oluşursa vücutta enflamasyon süreci başlar. Enflamasyon süreci temelde iyileşme süreci olarak tanımlanabilir. Vücudumuzda bir yerde hasar meydana geldiği zaman enflamasyon başlar ve vücut o bölgeyi tamir etmeye başlar. Bunu tıpkı bir yerinizi kestiğinizde o bölgenin kanaması sonrası oluşan süreçten gözlemleyebilirsiniz. Nasıl ki bir yerinizi kesince önce kanama başlar, sonrasında kabuk bağlar ve sonrasında kabuk altında yırtılan bölge yavaş yavaş iyileşiyorsa, aynı süreç fıtıkta da meydana gelir.
Fıtık oluştuktan sonra derideki gibi bir kanama olmaz ancak o bölgeye bir hücre göçü başlar. Bu hücreler fıtığın etrafını sarar ve daha sonra fıtığın içine nüfuz ederek fıtığı küçültmeye başlar. Bu süreç derideki kesik kadar hızlı bir süreç olmasa da bir yıl içerisinde hasta o bölgeyi doğru bir şekilde korursa fıtıkta küçülme meydana gelir. Bu fıtığın küçülme süreci ağrılı bir süreç değildir. Fıtık ilk başta oluştuğunda fizyoterapist eşliğinde tedavi alırsanız o bölgeyi nasıl koruyacağınızı öğrenebilirsiniz. Fıtığın iyileşme sürecinin sadece ilk 4-6 haftası ağrılı olur. Eğer doğru bir tedavi alırsanız 4-6 hafta sonrasında ağrı ortadan kalkar. Düzenli egzersizle o bölgeyi güçlü tuttuğunuz sürede vücut kendiliğinden fıtığı enflamasyonla birlikte küçültebilir.
Unutmayın bel ağrısına yol açabilecek pek çok farklı durum vardır. Faset eklem dejenerasyonu, faset eklem hipomobilitesi, instabilite, kas spazmı, kemik ödemi, sakroiliak eklem disfonksiyonu gibi pek çok şey bu ağrıya yol açabilir. Bütün bunlar birebir değerlendirme sonucunda yapılacak muayene ve MR incelemesi ile anlaşılabilir. Merkezimize başvurarak mevcut bel ağrınızın nedenini öğrenebilir ve bu konuda uzman ekibimizden destek alabilirsiniz. Randevu almak için iletişim kanalından bize ulaşabilirsiniz.
