Patellar Tendinopati – Patellar Tendinit – Jumper’s Knee

 

Jumper’s Knee sendromuna başlamadan önce başlıkta bulunan ve hem literatürde hem de günlük yaşamda kullanılan bu üç terimin birbiri ile ilişkisine değinmemiz gerekir. Çünkü bu üç terim sıklıkla birbirinden farklı bir şeymiş gibi anlatılsa da esasında üçü de aynı sakatlığın farklı farklı isimlendirilmesinden ibarettir. Tarihçe olarak bu sakatlık ilk olarak patellar tendinit olarak sınıflandırıldı. Ancak daha sonra yapılan çalışmalar sonucunda tendinit ve tendinosis terimleri literatürden kaldırıldı ve bu iki terim tendinopati ismi altında birleştirildi. Bu nedenle artık tendon problemlerinde tendinopati terimi kullanılmaktadır. Jumper’s Knee terimi ise bu sakatlığı çoğunlukla sıçrama tipi spor yapan kişilerde görülmesi nedeniyle basitleştirme amacıyla kullanılmaya başlamıştır. Bu yönüyle tıpkı lateral epikondilit sakatlığının tenisçi dirseği olarak sınıflandırılmasına benzemektedir.

 

Patellar Tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) Nedir?

 

Halk arasında diz kapağı olarak adlandırılan kemiğin alt kısmından başyarak, kaval kemiğine doğru uzanan tendona patellar tendon denir. Bu tendon üzerinde aşırı yüklenmeye bağlı oluşan ağrılı durumlara Patellar tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) denilir. Patellar tendinopati, genellikle profesyonel sporcuları etkileyen bir spor yaralanmasıdır. Zamanla, tekrarlanan hareketler (zıplama gibi) dizdeki patellar tendonunu yavaş yavaş zayıflatır. Bu diz yaralanması, hafif veya şiddetli ağrıya neden olabilir. Tedavi edilmezse ağrı zamanla kötüleşir. Dinlenme, rehabilitasyon egzersizleri ve germe bölgenin iyileşmesine yardımcı olabilir. Çoğunlukla sıçrama içeren sporlarla uğraşan kişilerde görüldüğü için literaütre Jumper’s Knee, Sıçrayıcı Dizi de denilmektedir. Koşucu dizi sendromu ile karıştırılmamalıdır.

 

 

Patellar Tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) Neden Olur? Sakatlanma Mekanizması Nedir?

 

Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) çoğunlukla diz kapağının altında bulunan patellar tendonda görülen, nadiren de diz kapağının üst kısmında görülen tendonda oluşan ağrılı duruma verilen isimdir. Genellikle antrenman veya müsabaka esnasında sıçrama haretini çok sık yapan sporcularda görülür. Voleybol, basketbol, jimnastik gibi sporlarla uğraşan kişilerde sıklıkla görülür.

 

Çoğunluka üst adelenin şok emme esnasında (sıçramadan sonra yere düşme anı) patellar tendon üzerinde gerilim oluşturduğu anda hissedilir. Yani her sıçrama sonrasında diz kapağının altında ağrı oluşur. Sakatlığın erken evrelerinde sporcular antrenmanın sonlarına doğru aktivite ile birlikte dizde bıçak saplanır veya keskin bir ağrıdan şikayet ederler. Bu evrede dinlenme ile birlikte ağrı geçer ancak spora başlanıldığında ağrı tekrar geri gelir. Sakatlığın ilerlediği vakalarda ağrı dinlenme ile geçmez, merdiven inip çıkarken dahi ağrı hissedilmeye başlanır. Çok ileri seviyelerde ise patellar tendona bir şey temas ettiğinde dahi ağrı oluşmaya başlar.

 

 

Patellar tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) oluşma nedeni, çoğunluka sıçrama veya koşu tekniğinde bir zaafiyet oluşması ile başlar. Spora yeni başlamış kişilerde hatalı koşu ve sıçrama tekniği bu sakatlığın gelişmesine neden olur. Patellar tendona aşırı yük bindiren koşu tekniği, tendonda mikroyırtıklar oluşmasına neden olur. Bu yırtıklar ilk etapta ağrıya yol açmaz ancak yüklenme devam ettikçe artar ve sonunda ağrı oluşur.

 

Profesyonel veya düzenli spor yapan kişilerde ise Jumper’s Knee(Sıçrayıcı Dizi), patellar tendinopati oluşma nedeni aşırı antrenman yüküdür. Antrenman yükü artar ve kişiler yeteri kadar dinlenemezse koşu/sıçrama esnasında sporcunun fiziksel durumuna bağlı olarak bazı kaslar harekete yorgunluk nedeniyle yeterli katkıyı veremezler. Örneğin, yeteri kadar dinlenmemiş bir sporcu antrenmanda sıçradıktan sonra iniş anında baldır(calf) kası inişe yeterli destek veremezse bu yük doğrudan doğruya patellar tendon tarafından karşılanır.  Veya omurgada karın kasları yorgunluk nedeniyle gövde kontrolünü kaybederse buartan gövde salınımı patellar tendona daha fazla yük binmesine neden olur. Tüm bunlara karşılık bir de üstüne quadricepste bir yorgunluk veya güçsüzlük olursa bu sakatlığın oluşması kaçınılmazdır. Aynı spora yeni başlamış kişilerdeki gibi bu artan yükler patellar tendonda mikroyırtıklara neden olur ve zamanla yüklendikçe ağrı başlar.

 

Patellar Tendinopati Jumper’s Knee(Sıçrayıcı Dizi) Belirtileri

 

• Sıçrama veya koşu esnasında diz kapağının alt kısmında ağrı
• Patellar tendona basınç ile ağrı
• Quadriceps germe hareketi esnasında patellar tendon üzerinde ağrı

Bu testler başka diz problemlerinde de ağrılı olduğu için, örneğin kondromalazi patella, ağrının tendondan kaynaklandığı kesin olarak tespit edilmelidir. Çoğu durumda MR ile bu teşhis desteklenmelidir. Bunların hepsi bir arada görülüyorsa probleme Jumper’s Knee(Sıçrayıcı Dizi) patellar tendinopati teşhisi konulur.

 

Hangi sporlarda görülme riski fazladır?

 

Sıçrama benzeri, dize aşırı yüklenen aktiviteleri bol miktarda içeren herhangi bir sporu yapıyorsanız, bu sakatlığın oluşma riski yüksektir. Örneğin;

• Basketbol
• Dans
• Basketball
• Buz pateni
• Futbol
• Jimnastik
• Koşu
• Voleybol

 

Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi), Patellar Tendinopati Tedavisi – Rehabilitasyonda Dikkat Edilmesi Gerekenler

 

Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi), patellar tendinopati  kronik bir enflamasyon (sürekli mikro yırtık oluşumu) nedeniyle oluştuğu için ilk yapılması gereken şey derhal yapılan spora ara vermektir. Profesyonel sporcularda aynı şekilde antrenmana ara vermeli veya bacakların kullanıldığı bütün aktivitelerden uzak bir şekilde antrenmana devam etmelidirler. Bu sayede patellar tendon üzerinde oluşan enflamasyonun azalması ve iyileşme için tendona fırsat tanınmış olur. Bu dönemde kesinlikle ama kesinlikle dize, tendona veya kasa derin masaj uygulamaları yapılmamalıdır. Eski literatür bilgilerine dayanarak yapılan derin friksiyon masajları hiçbir fayda sağlamamaktadır. Friksiyon masajı zaten hali hazırda yaralanmış olan tendonu iyice yaralar ve yıpratır. Sporcuların iyileşmesine ekstra bir katkı sunmadığı için hastanın boşu boşuna acı çekmesine neden olur.

 

Patellar tendon yırtığı görülme riski oldukça düşüktür. Çoğunlukla yaralanmalar patellar tendinopati şeklinde görülür. Bu nadir görülen patellar tendon yırtığı durumalrında yırtığın büyüklüğüne bakılarak fizik tedavi veya ameliyat tercih edilir. Eğer fizik tedaviye yanıt vermeyen bir patellar tendon yırtığı varsa o zaman ameliyat yapılır.

 

Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi), Patellar Tendinopati Tedavisi – Rehabilitasyon Süreci Nasıl Olmalı?

 

Patellar tendinopati(Jumper’s Knee, Sıçrayıcı Dizi) tedavisinde hastaların spora ara vermeleri tedavinin ilk adımıdır. Spora ara verdikten sonra ağrının zamanla azalması beklenir. Bu istirahat döneminde patellar tendona yapılacak buz, bandaj uygulamaları, ağrı kesici ilaçlar sürecin daha iyi geçmesini sağlayabilir. Ağrılar azaldıktan sonra temel odaklanılması gereken yer Quadriceps kasıdır. Bu kasın kuvvetlendirilmesi patellar tendona binen yükü azaltacaktır. Ancak bu kuvvetlendirme egzersizleri mutlaka doğru seçilmeli ve yüklenmenin şiddeti doğru planlanmalıdır. Egzersiz uygulamalarından önce manuel terapi ile eklemlerin hareketi arttırılabilir. Bu sayede egzersizlerde tendona yük binmeyecektir.

 

 

Patellar tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) tedavisinde, quadriceps kasının yanı sıra calf, hamstring, gluteal kaslar(popo kasları) ve karın kasları da ihmal edilmemelidir. Unutulmamalıdır ki koşu ve sıçrama yalnızca diz hareketi içeren bir aktivite değildir. Koşu ve sıçramada çalışan kasların tamamı bu tedavi sürecinde değerlendirilerek kuvvetlendirilmesi gerekir.

 

Kuvvetlendirme egzersizlerinde eksantrik kuvvet egzersizleri seçilmesi süreci daha olumlu etkileyecektir. Çünkü iniş anında kasların büyük kısmı eksantrik olarak kasılır. Böylece kuvvet egzersizleri eksantrik yönden seçilirse, sakatlığın iyileşmesi ve tekrarlamamasına yönelik daha isabetli bir tercih yapılmış olur.

 

Patellar tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi) probleminde sadece dinlenme kesinlikle yeterli değildir. Hastalar egzersiz yaptıkça ağrılarının azaldığını belirtirler. Bu nedenle olaya dinlenme ve istirahat tipi uygulamalara fazla bel bağlamamak gerekir. Fizyoterapistin de bir an önce egzersizlere geçerek tedavide aktif katılımı arttırması gerekir.

 

Egzersizler açık kinetik zincir egzersizleri ile başlanmalıdır. Düz bacak kaldırma, leg extention tipi egzersizler problemi provake etmeden quadricepsi güçlendirecektir. Bu egzersizlerde yeterli ilerleme sağlandıktan sonra squat, lunge gibi egzersizlere geçilmelidir.

 

Kapalı kinetik zincir egzersizlere başlandıktan sonra denge koordinasyon egzersizlerine başlanabilir. Sporcunun geçmişte varsa koşu veya sıçrama videosuna bakılarak teknik olarak bir hata veya değiştirilmesi gereken bir hareket paterni varsa bu dönemde onun üzerine çalışılabilir.

 

Patellar Tendinopati, Jumper’s Knee (Sıçrayıcı Dizi)  Sakatlığında Koşuya Başlama, Sahaya Dönüş

 

Koşuya başlama kararını vermeden önce kişinin günlük hayatta hiçbir ağrısının olmaması gerekir. örneğin merdiven çıkma, yokuş yukarı yürüme gibi rutinlerin ağrısız olması gerekir. Bu seviyeye geldikten sonra koşular minimum hızda ve çok iyi ısınılarak başlanmalı. İlk koşunun süresi 10 dakikayı geçmemeli, ve koşu ağrısız olursa koşu süreleri seanstan seansa 3-5 dakikalık aralıklarla arttırılmalıdır. Koşu süresi arzu edilen seviyeye geldikten sonra koşu hızı arttırılarak eski performansa dönüş tamamlanır.

 

 

Patellar tendinopati gibi bir spor yaralanmasından kurtulmak psikolojik olarak yorucu olabilir. İyileşme sürecinizi kısa kesmek veya hızlıca bitsin isteyebilirsiniz. Ancak vücudunuzu çok hızlı ve çok erken zorlamak, zaten zayıflamış tendonlara daha fazla zarar verme potansiyeline sahiptir. Bunun yerine, beklentileriniz hakkında açıkça konuşmak için güvendiğiniz bir fizyoterapist ile görüşün. Terapistinizle hedeflerinize uyan ve uzun vadeli sağlığınıza öncelik veren bir tedavi ve rehabilitasyon planı geliştirmek için birlikte çalışın.

 

Patellar Tendinopatiden Korunma Yolları Nelerdir?

 

Spor yaralanması riskinizi azaltmak için herhangi bir fiziksel aktiviteye başlamadan önce aşağıdakileri yapın

 

• Spora uygun ekipmanlar kullanın

Tüm spor malzemelerinin (ayakkabılar, giysiler veya destek cihazları gibi) vücut tipinize uyduğundan emin olun.

 

• Isınma için acele etmeyin

Vücudunuzu hemen maksimuma zorlamayın. Sağlam bir ısınma, kaslarınıza uyanmak için zaman verir, bu da yaralanma olasılığını azaltır.

 

• Isının

Büyük kas grupları spora başlamadan önce iyi bir şekilde ısınması gerekir. Isınana dokuların elastikiyeti artar ve gerilim tipi mikroyırtıkların oluşma riski azalır

• Esneyin

Düzenli bir şekilde yapılan mobilite çalışmaları kas, eklem ve tendonların zorlanmasını engeller ve aşırı kullanıma bağlı yaralanmaların önüne geçer.

• Sadece Maç/Performans Çalışmaları Yapmayın

Koşu, futbol, basketbol hangi sporu yapıyorsanız yapın mutlaka bu tip sportif faaliyet dışında spordan bağımsız salon çalışmaları ile sporda kullanacağınız kasları kuvvetlendirmek, yaralanmalardan korunmanın en iyi yoludur.

 

Patellar Tendinopatiden Kurtulmak ve Bizimle iletişime geçmek için tıklayın.

Adres tarifi için tıklayın.