Impingement Sendromu – Subakromiyal Sıkışma Sendromu – Omuz Sıkışma Sendromu
Tıpta üç farklı isimle adlandırılan omuz sıkışma sendromu orta yaşlı bireylerde ve iş hayatında kollarını fazla kullanan bireylerde sık görülen bir problemdir. Bu problemi anlamamız için basit omuz anatomisine değinmemiz gerekir.
Omuz başı ve akromion arasında subakromial aralık denilen bir boşluk vardır. Bu boşluktan omuza yapışan tendonlar geçer. Aynı zamanda burada tendonları koruyan bursa adı verilen yastıklar bulunur. Omuz hareketleri esnasında tendonlar bu subakromial aralıkta hareket ederler.
Impingement Sendromu Neden Olur?
Omuzu yana veya öne kaldırma hareketi esnasında subakromial aralık daralır. Tıpkı bir kapının kapanırken kapı boşluğunun azalması gibi. Omuzumuzu yana doğru kaldırdığımız zaman 60 derece ile 120-130 derece arası hareket aralığı, subakromial aralığın en dar olduğu açılardır. 130 dereceden sonra kürek kemiği sırtımızda yana doğru kayarak subakromial aralığın daha da sıkışmasını engeller. Bu aralıkta hareket anlık olduğu zaman tendon ve yastıklarımız rahatlıkla kayar ve 130 dereceden sonra sıkışma zaten oluşmaz. Problem, omuzu bu dar aralıkta uzun süre kullanmamızla birlikte gelişir.
60-120 derece aralığında çok fazla iş yaptığımız zaman tendonları koruyan yastıklar fazla basınç altında kaldıkları için yaralanıp şişerler. Bunun sonucunda zaten dar olan subakromial aralık daha da daralır. Eğer bu şekilde de omuzu kullanmaya devam eder veya tedavi görmezsek zamanla bu sefer supraspinatus tendonu zarar görmeye başlar. Bu da supraspinatus kasında yırtıkların oluşmasına neden olur.
Bu sakatlık genellikle orta yaşlı bireylerde, çok fazla baş üstü spor yapan sporcularda, iş hayatında baş üstü aktiviteleri çok kullanan bireylerde görülür. Orta yaşlı bireylerde görülme sıklığının artma sebebi, yaşla birlikte omuzdaki kürek kemiğinin yana doğru kayma hareketinin azalması ve omuz başı ile olan senkronizasyonunun bozulmasıyla oluşur. Aynı zamanda eklem ve bağlarda görülen dejenerasyonlar subakromial aralığın daralmasına neden olur.
Omuzda bu şekilde sıkışma yaratabilecek bir diğer faktör ise akromionda genetik olarak kanca tipi(Tip III) anatomik yapının varlığıdır. Bu durumda subakromial aralığın sıkışması çok daha kolay olur. Bu durumda da kesin çözüm ameliyatla kanca tipi olan kemik çıkıntının traşlanmasıdır. Bu tip omuza sahip olan kişilerde sakatlık erken yaşlarda görülür.
Impingement Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Omuz sıkışma sendromuna sahip bireylerde görülen şikayetler şu şekildedir
- Omuzu yana veya öne kaldırırken belirli açılarda omuz önünde veya yanında ağrı
- Omuz üzerinde yatmada ağrı
- Gece uyurken veya sabah uyandığında omuzda ağrı
- Baş üstü yükleri taşırken omuzda ağrı veya batma hissi
- Eli geriye bele doğru götürürken ağrı
- Arabayı geri geri sürerken, eli arka koltuğa doğru atmaya çalışırken ağrı
Omuz Sıkışma Sendromunda Tedavi Nasıl Yapılır?
Omuz sıkışma sendromunda tedaviye başlamadan önce mutlaka omuz MR’ı çekilmesi gerekir. Omuzda sıkışıklık tek bir semptom olabilir ancak kaynağı onlarca farklı sebep olabilir. Örneğin Tip III akromiona sahip bir birey eğer profesyonel basketbol oynamak istiyorsa alacağı fizyoterapi ona sadece geçici bir çözüm olacaktır. Diğer başka olasılıklar ise kemik tümörü nedeniyle subakromial aralık daralması sonucu bu şikayetlerin ortaya çıkmasıdır. Bu durumda omuz çevresine yapılacak tedavi, tümörün daha da büyümesine neden olabileceği için bütün bu olasılıkları elemek adına önce MR çekilmesi gerekir. MR sonrasında cerrahi müdahale ihtimali elendiği zaman fizik tedavi süreci başlar.
Fizik tedavide belirli süreçler halinde ilerler. İlk önce omuzdaki enflamasyonun azalması için hastaya eğitim verilir. Hangi hareketler ve hangi pozisyonların hastanın omuzundaki durumu kötüleştireceği öğretilir ve günlük hayatta bu hareketlerden belli bir süre kaçınması istenir. Bu hareketler temelde omuzdaki aralığın daralmasına neden olan hareketlerdir. Baş üstü aktivitelerin azaltılması, omuzun üzerine yatmama veya omuzun üzerine yaslanama gibi hareketlerden hastanın kaçınılması istenir. Eğer alevli bir dönemde ise omuz çevresine buz yapılarak, enflamasyonun azaltılması hedeflenir. Bu dönemde kürek kemiğinin ve omuz başının hareketliliği değerlendirilir. Bu doğrultuda sırta, kaburgalara ve omuz başına yönelik manuel terapi uygulamaları ile subakromial aralığı arttıracak ve omuz hareketliliğini rahatlatacak teknikler uygulanır.
Daha sonraki dönemlerde omuz çevresi kasları güçlendirerek omuzun tekrar sakatlanma ihtimali azaltılır. Böylece impingement sendromuna sahip hastalar eski iş veya spor performanslarına döndükleri zaman tekrar sakatlanmayacaktır. Bu doğrultuda rotator cuff, trapez ve derin sırt kasları kuvvetlendirilebilir.
Impingement Sendromu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Omuz Sıkışması Nasıl Anlaşılır?
Omuz sıkışması yapılan klinik testler, MR görüntüsü ve hastanın şikayetleri ile birlikte değerlendirilerek anlaşılır. Tek başına klinik testlerin geçerliliği düşüktür. Bu nedenle yalnızca yapılan testlere bakılarak omuz sıkışma sendromu tanısı konulmaması gerekir.
Omuz Sıkışma Sendromu Neden Olur?
Yaşla birlikte artan dejenerasyonlar, omuzu aşırı kullanma, yeterli dinlenmeme gibi nedenler omuz sıkışma sendromuna yol açabilir.
Omuzda Kas Sıkışmasına Ne İyi Gelir?
Omuz sıkışmasına en iyi gelecek şey öncelikle istirahattir. Ancak omuzda oluşan hareket ve kas dengesizlikleri mutlaka fizyoterapi ile düzeltilmelidir. Aksi takdirde sakatlık tekrarlayacaktır.
Impingement Sendromu Ne Kadar Sürer?
Omuz sıkışma sendromu tedavisi hastanın sakatlığının şiddetine göre değişkenlik gösterir. Yeni ve ilk kez oluşmuş olan bir omuz sıkışma sendromu durumunda tedavi 2-3 hafta kadar kısa sürebilirken, uzun süredir var olan durumlarda özellikle tendonda hasar da varsa tedavi süresi 6 ile 10 hafta kadar uzun olabilir.
Impingement Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Daralan subakromial aralıkta ömce yastıklarda harabiyet görülür. Eğer tedavi edilmezse bu sefer supraspinatus kasında yırtılmalar başlar. Bu durumda da eğer tedavi edilmezse supraspinatus yırtıkları büyüyerek rotator cuff yırtıklarına neden olur. Bu duruma gelmiş bir omuzda da ameliyat şart hale gelir. Üstelik ameliyat sonrasında da fizik tedaviye yine gidilmesi gerekecektir.